بخشش و سخاوتمندی چطور مغز شما رو تغییر میده

طبق تحقیقات پول می‌تونه خوشبختی بیاره، اگه اون رو برای دیگران خرج کنین!

در دهه‌های اخیر، تحقیقات زیادی نشون دادن که بخشیدن به دیگران فواید روانی و فیزیولوژیکی مختلفی رو به همراه داره. مکانیسم‌های عصبی دقیقی که زیر مبنای این موضوع هستن رو خیلی نمی‌شناسیم و در واقع برای ما مشخص نیستن. ولی به نظر می‌رسه که این فرآیند در سیستم پستانداران، با پاداش، دلبستگی اجتماعی و بیزاری ارتباط داره. حالا تصور کنید شما واقعا یه انسان خودخواه یا خودشیفته هستین؛ چطوری باید منابع خودتون رو خرج کنین تا شادی‌تون رو به حداکثر برسونین؟

حتی اگه خودشیفته هم نباشین، باز هم شاید از خرج کردن منابع‌تون که می‌تونه شامل پول و زمان باشه، خوشحال نیستین. برای همین، ما قصد داریم در این مطلب به این موضوع بپردازیم و بگیم چطور بخشش باعث میشه شما حال بهتری داشته باشین. در ادامه همراه ما باشین.

 

بخشش به دیگران

طبق تحقیقات، به جای خریدن چیزهای بیشتر برای خودتون، سعی کنین به دیگران چیزهای بیشتری ببخشین. این کار می‌تونه شادی شما رو افزایش بده. بخشش نه تنها به دیگران کمک می‌کنه، بلکه به روش‌های مختلفی پاداش‌های زیادی رو هم برای شما به ارمغان میاره. به طوری که حتی ممکنه طول عمر شما رو افزایش بده و مردم می‌تونن این رو به طور شهودی درک کنن.

مایکل نورتون یکی از اساتید مدیریت بازرگانی در دانشکده بازرگانی هاروارد، میگه که وقتی به مردم میگیم:

“آیا می‌دونستین که بخشیدن به دیگران می‌تونه شما رو خوشحال کنه؟”

اکثریت مردم تعجب نمی‌کنن و کاملا این موضوع رو درک می‌کنن. چون بیشتر مردم تجربیات خیرخواهانه‌ای داشتن که باعث خوشحالی اون‌ها شده.

ولی با این حال، ممکنه درک اینکه “چرا” بخشش ما رو خوشحال می‌کنه، سخت باشه. شاید به این دلیل که دریافت پول احساس رضایت‌مندی رو به ارمغان میاره. همچنین به نظر می‌رسه که بعضی از روش‌های بخشش، نسبت به بقیه روش‌ها تاثیر بیشتری دارن. یعنی هم باعث می‌شن که احساس خوبی در ما به وجود بیاد و هم کمک کردن به دیگران به یک عادت برای ما تبدیل بشه. به همین دلایل، ما موقع بخشش و سخاوتمندی احساس بهتری داریم.

فواید بخشش

جالبه بدونید که در این زمینه تحقیقات زیادی درباره فواید روانی و فیزیولوژیکی بخشش انجام شدند و مفاهیم رایج در مورد رابطه بین پول و شادی رو به چالش کشیدند. مثلا در سال 2008، نورتون و همکارانش مطالعه‌ای انجام دادن که در اون 5 دلار یا 20 دلار به مردم دادن و بعد از اون‌ها خواستن که اون رو برای خودشون یا شخص دیگه‌ای خرج کنن.

بعد از ظهر همون روز، محققان با شرکت‌کنندگان تماس گرفتن تا ببینن که اون‌ها چه احساسی دارن. گروهی که پولشون رو به دیگران دادن، در طول روز احساس شادی بیشتری داشتن. علاوه بر این، نتایج هیچ تفاوت عاطفی‌ای رو بین افرادی که 5 دلار دریافت کردن و افرادی که 20 دلار دریافت کردن، نشون نداد. یعنی هر دوی این رقم‌ها تونستن دریافت‌کنندگان رو شاد کنن.

تحقیقات دیگه‌ای نشون دادن که کارهای داوطلبانه سلامتی رو افزایش می‌دن. اگر بخوایم یک دوره 5 ساله رو در نظر بگیریم، می‌تونیم بگیم که تو این 5 سال سالمندانی که کارهای داوطلبانه انجام میدن، 44 درصد نسبت به افرادی که به دنبال کارهای داوطلبانه نیستن، دیرتر فوت می‌کنن. به نظر می‌رسه که داوطلب شدن ذاتا پاداش داره. در واقع این باعث میشه که بهتر زندگی کنیم و شادتر یا سالم‌تر باشیم.

جالبه بدونید که رفتار اجتماعی می‌تونه منجر به افزایش دمای بدن بشه. از طرفی بخشش هم باعث ایجاد پدیده‌ای به نام ” بخشیدن به دلیل نور گرمای درون” میشه. طی این پدیده، افراد با خرج کردن پول برای دیگران احساس لذت می‌کنن. اوایل این پدیده به عنوان یک مدل اقتصادی معرفی شد که بخشش رو یک عمل خوب اما خودخواهانه می‌دونست. از اون زمان این موضوع توسط دانشمندان زیادی مورد مطالعه قرار گرفت و عموما موافق هستن که بخشیدن، مواد شیمیایی عصبی مانند اکسی‌توسین و اندورفین‌ها رو آزاد می‌کنه.

همانطور که گفتیم، مزایای بخشش به فرآیندهای عصبی ما ارتباط پیدا می‌کنه. ولی این فرآیندها به طور دقیق مشخص نیستن. اما طبق تحقیقات گفته میشه که تعامل پیچیده‌ای بین چندین ناحیه مغز، از جمله سیستم پاداش مزولیمبیک و قشر جلوی مغز (قشری که تصمیم‌گیری رو انجام می‌ده) وجود داره. طبق نظر محققان، نوع دوستی در سیستم پستانداران، با پاداش، دلبستگی اجتماعی و بیزاری ارتباط داره.

بخشش ممکنه باعث کاهش افسردگی بشه. چون که اگه ما بر روی خودمون تمرکز داشته باشیم، احتمالا نمی‌تونیم افسردگی رو کاهش بدیم. یا حداقل خیلی سخته که بخوایم با تمرکز بر خودمون، همزمان افسردگی‌مون رو هم کم کنیم.

پس به جای این کار خوبه که تمرکزمون رو به سمت نیازهای دیگران ببریم. افرادی که کارهای داوطلبانه می‌کنن کمتر افسردگی به سراغشون میره و انجام اعمال دلسوزانه می‌تونه اثر محافظتی طولانی‌مدتی در برابر افسردگی داشته باشه.

بخشش به دیگران مزیت‌های جهانی داره و همه مردم دنیا می‌تونن اون رو درک کنن. در سال 2013 یک تحقیق در بین 136 کشور انجام شد و در این تحقیق درآمد و بعضی از متغیرهای دیگه رو هم کنترل کردند تا نتایج درست باشن. نهایتا معلوم شد که از بین این کشورها، در 120 کشور بین بخشش و شادی رابطه مثبت وجود داره. این رابطه در اکثر این کشورها قوی بود. علاوه بر این، این رابطه مثبت فقط تو افراد متوسط و ثروتمند دیده نشد. بلکه حتی در میان افرادی که از نظر مالی مشکل دارند هم دقیقا همین نتایج دیده شدن.

 

در هفته‌نامه‌های قبلی درباره قدرت قدردانی صحبت کرده‌ایم: پنج راهکار ساده برای تبدیل قدردانی به عادتی همیشگی

اما، چرا به دیگران می‌بخشیم؟

به نظر می‌رسه که استعداد ما برای بخشش ریشه در تکامل داره. در مقایسه با حیوانات، انسان‌ها زمان زیادی رو صرف رشد می‌کنن. از نوزادی و کودکی گرفته تا بچه‌هایی که قبل از نوجوانی کارهای خودشون رو انجام میدن، همگی در حال رشد هستن. این مراحلِ رشد، آسیب‌هایی رو به همراه داره که شاید بشه گفت فقط به خاطر کمک خانواده و گاهی اوقات جامعه هست که ما زنده می‌مونیم. به طور کلی، ما برای مراقبت از افراد آسیب‌پذیر آماده هستیم.

اما آیا این موضوع با ایده چارلز داروین در مورد «بقای بهترین‌ها» در تضاد هست؟ لزوما نه. داروین در کتاب تبار انسان نوشت که انسان‌ها موجوداتی بسیار اجتماعی با «غریزه همدردی تقریبا همیشگی» هستند که در طول زمان ما این حس رو به دست میاریم و به طور غریزی به نفع جامعه عمل می‌کنیم.

اخیرا دانشمندان این ایده رو مطرح کردن که انتخاب طبیعی در سطح فردی و گروهی اتفاق می‌افته. تحت چارچوب انتخاب گروه، اگه اعضای اون هر چند وقت یک بار حاضر به فداکاری برای هم دیگه نباشن، این گروه مناسب نیست و بنابراین احتمالا مدت زیادی دوام نمیاره.

در علم تکاملی، تحقیقات زیادی مکانیسم‌های مختلفی رو ارائه کردن که فرض می‌کنن چطور و چرا انسان‌ها برای نوع‌دوستی تکامل پیدا کردن. اما بدون توجه به دلایل دقیق، چیزی که واضح هست اینه که دانشمندان می‌تونند اثرات مثبتی که بخشیدن بر مغز می‌گذاره رو ببینند. همچنین این نتایج به ارائه سرنخ‌هایی در مورد اینکه کدوم استراتژی‌های ارائه موثرتر هستن، کمک می‌کنه.

 

چطور بخشیدن رو به یک عادت تبدیل کنیم؟

خیلی از عادت‌های خرج کردن ما ریشه در جستجوی شادی داره. خرج کردن برای خودتون می‌تونه شادی کمی رو ایجاد کنه، در مقابل طبق تحقیقات خرج کردن برای دیگران مزایای روانی و فیزیولوژیکی بیشتری داره. پس چطور می‌تونین عادت‌های خرج کردن خودتون رو تغییر بدین و از این راه بتونین هم به دیگران و هم به خودتون کمک کنین.

اولا، به نظر می‌رسه مهم نیست که منابع، زمان یا پول خودتون رو کجا خرج می‌کنین. البته اگر بتونین زمان خودتون رو به دیگران اختصاص بدین، براتون مفیدتر هست. چون زمان گذاشتن از پول خرج کردن سخت‌تر محسوب میشه. ولی اگه به هر دلیلی نمی‌تونین زمان بذارین، پس می‌تونین مقداری از پول خودتون رو ببخشین تا حداقل از یکی از منابع‌تون خرج کرده باشین و سخاوت خودتون رو نشون بدین.

مهم نیست که چه چیزی رو اهدا می‌کنید، اما پیشنهاد میشه که به مسائلی کمک کنین که با ارزش‌های شما همسو هستن. بخشیدن از نظر روان‌شناختی به ما احساس معنا دار و هدف‌دار بودن میده. حالا این سوال پیش میاد که آیا باید کمک‌های مالی رو به صورت خودکار برای هدفی مشخص کنین و بعد اون رو فراموش کنین؟ یعنی فلسفه بخشیدن رو از یاد ببرین و دیگه منابعی که می‌بخشین رو پیگیری نکنین؟

جواب این سوال، نه هست!

چون در واقع زمانی از مزایای بخشش بهره می‌برین و می‌تونین اون رو عادی کنین که به طور آگاهانه انجام بشه. یکی از راه‌های انجام این کار اینه که عات‌های خرج کردن‌تون رو بررسی کنین. مثلا می‌تونین به صورت‌ ماهانه کارت اعتباری خودتون نگاه کنین و هزینه‌هاتون رو در دسته بندی‌هایی قرار بدین. این دسته‌بندی‌ها می‌تونه شامل خرج‌هایی باشه که برای خودتون می‌کنین، خرج‌هایی که برای دیگران هستن و خرج‌هایی که هم برای خودتون و هم برای دیگران به حساب میان.

در حقیقت اگه انسان‌ها به حسابرسی خودشون پایبند باشن، هزینه‌هاشون رو مطابق با اهداف خودشون تغییر میدن. پس برای اینکه اون تفکر اولیه و احساس بخشش رو فراموش نکنین و از بین نره، حتما پردخت‌ها رو به طور مداوم بررسی کنین.

در نهایت، یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای تغییر عادات خرج کردن، می‌تونه استفاده از یک چارچوب کمی سختگیرانه باشه. دفعه بعد که هوس کردین مثلا یک جفت کفش جدید بخرین که واقعا به اون نیاز ندارین، به این فکر کنین که چرا می‌خواین اون رو بخرین. اگر قرار بر این هست که با خریدن کفش خودتون رو شاد کنین، پس خوبه که این پول رو در جای دیگه یا برای شخص دیگه‌ای که واقعا به اون نیاز داره خرج کنین. اینطوری به احتمال زیاد حس شادی بیشتری خواهید داشت.

امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشه. راستی، شما چطور؟ چه میزان از منابع زندگی‌تون رو به دیگران می‌بخشید و بعد از اون چه احساسی دارین؟

 

این نوشته ترجمه‌ای از بلاگ‌پستِ «How generosity changes your brain» است که «آتوسا سالکی» ترجمه‌اش کرده است.